PCOS’UN TEŞHİSİ
PCOS’un tanısı için belli bir test ne yazık ki yok. Doktorunuz tıbbi geçmişinizle yani adet düzensizliğiniz, kilo ve saç değişimleriniz ve akneleriniz hakkında sorular sorarak başlayabilir. Aynı zamanda ailenizin tıbbi geçmişini de öğrenmek isteyecektir. Fiziksel muayeneyi tamamlamak için kilonuzu ve hayati organlarınızı da kontrol edecektir. Kan şekeri ve androjen ölçümü başta olmak üzere birçok laboratuvar testi istenebilir. Yumurtalıkların durumunu değerlendirmek için ise sonogram kullanılabilir.
Bu testler PCOS teşhisi koymak ve semptomlarınızın diğer olası sebeplerini ayrıştırmak için önemlidir. Pratisyen hekiminiz sizi diğer hastalıkların semptomlarını elemek ve PCOS teşhisini teyid etmek için süreci hızlandırarak bir endokrinoloji uzmanına yönlendirmelidir.
TEDAVİSİ VAR MI?
Henüz bir tedavisi yok ancak semptomları olabildiğince azaltmak ve daha iyi hissetmek için birçok yöntem var. Doktorunuz, düzensiz adet, akne aşırı tüylenme ve yüksek kan şekeri tedavisi için çeşitli ilaç tedavileri önerebilir. Hamile kalabilmek için de doğurganlık tedavileri mevcut. PCOS semptomlarına sahip kadınların aşırı kilolarının %5’ini vermesi düzenli yumurtlama ve diğer semptomların iyileştirilmesine yardımcı olabilir; bunu yapmanın en iyi yolu da doğru beslenme ve egzersizden geçiyor.
Fazla kiloları verip kilonuzu korumanın zor olduğunu düşünebilirsiniz ancak çabanızda istikrarlı olmanız çok önemli. Bu çabalarınız sayesinde PCOS tanılı kadınların sağlıklı kadınlara kıyasla daha fazla risk altında olduğu bazı ciddi sağlık sorunlarından korunabilirsiniz. Bu riskli sorunlar diyabet, kalp hastalıkları ve kalp krizidir çünkü PCOS’ta görülen insülin direnci, yüksek kolesterolü ve yüksek tansiyonu tetikliyor.
PCOS TEDAVİLERİ
Eğer hasta hamilelik düşünmüyorsa hormonal doğum kontrolü (genellikle doğum kontrol haplarıyla) standart tedavi yöntemidir. Doğum kontrol hapları adeti düzenler ve androjen seviyesini düşürerek aşırı tüylenmeyi ve akneyi önler. Aynı zamanda rahmi anormal hücre büyümesine karşı korur.
Sağlık bakanlığı henüz prospektüs bilgilerine eklememiş olsa da birçok doktor hastalarına metformin önerir. Metformin vücudu insüline daha duyarlı hale getirir. Bu sayede kandaki glukoz, insülin ve androjen seviyesi azalabilir. Metformin kullanan hastalar kilo da verirler. Bu madde aynı zamanda adet döngüsüne de iyi gelir ancak istenmeyen tüylere bir faydası olduğu görülmemiştir. Metformin yıllar geçtikçe PCOS’ta ilk seçenek ilaç olmaya adaydır.
Klomifen yumurtlamayı düzenlemek için kullanılan en yaygın yöntemdir ve ağızdan alınan bir ilaçtır. Klomifem ve metforminin birlikte kullanımı doğurganlık açısından yalnızca klomifen kullanımıyla hemen hemen aynı sonucu veriyor. Metformin yardımcı üreme teknolojisiyle birlikte yumurtalıkların hiperstimülasyon riskini azaltır. Yumurtlamayı tetiklemek için kullanılan diğer ilaç tedavileri de ağızdan alınan letrozole(Femara) ve enjeksiyonla verilen bir hormon olan gonadotropindir..
Aşırı kilolu kadınlarda yaşam tarzını değiştirerek kilonun %5 ila %10’unu vermek yumurtlama ve adeti de düzene sokuyor. Beslenmeyle alakalı temel yaklaşım geçerli olsa da PCOS’lu olan kadınlar için kilo vermek ve kiloyu korumak çok daha zor olabilir.
PCOS tedavisi için Sağlık bakanlığı tarafından onaylanmamış olsa da androjen seviyesini düşüren ilaçlar da tedavide oldukça yaygın yöntemlerden. Androjen seviyesini düşürerek birçok hasta aşırı tüylenme gibi androjenle alakalı problemlerde önemli gelişmeler kaydediyorlar. Androjene karşı kullanılan en yaygın ilaç ise spirinolaktron. İstenmeyen tüye etkilerini görmek için 6 aylık bir deneme süreci izlenir ve genelde yüksek dozlara ihtiyaç duyulur. Tüyler kaybolmaz ama artık daha zayıf ve güçsüzleşmeye başlar. Akne tedavisi daha hızlı sonuç verir. Ancak maalesef bu ilacın tedavisi çok daha zor olan Androjene dayalı kelleşmeye herhangi bir olumlu etkisi görülmemiştir.
Kaçırılmaması gereken önemli nokta; spirinolaktron hamilelikte GÜVENLİ DEĞİLDİR ve hamilelikten korumaz bu sebeple genellikle doğum kontrol haplarıyla birlikte kullanılır. Bazı kadınlar doğum kontrol hapı kullanamazlar ve bu durumda eğer cinsel olarak aktifseniz ve spirinolakton kullanıyorsanız başka doğum kontrol yöntemlerine de başvurmak önemlidir.
Deri ve saç için kullanılan tedaviler aynı zamanda tüyler için de faydalıdır. Eflornitin hidroklörürün krem olarak kullanımı (Vaniga), akne ilaçları ve lazer tedavisi ve elektroliz gibi kozmetik tedaviler bunlardan birkaçıdır.
PCOS tedavisinde vitaminler, ek ilaçlar ve diğer tamamlayıcı ilaçlar da oldukça yaygındır. Araştırmacılar bu tarz tedavilerin ne kadar etkili olduğunu araştırmaya devam ediyorlar. Popüler tedavilerde tarçın, myo-inositol, D ve B kompleks vitaminleri ve akupunktur kullanılıyor. Bunlarla ve diğer tedavilerle alakalı araştırma sonuçları gelmeye devam ettikçe açıklamalar yaparak sizlerle paylaşmayı umuyoruz.