Doktorlar ve hastalar arasında bütün hormonların aynı olduğuna dair yanlış bir yargı var. Bu elbette doğru değil. Kimyasal hormonlar ve doğal hormonlar arasındaki temel fark birinin yan etki göstermesi ve diğerinin göstermemesi. Yani “biyo-eşdeğer hormonlar” olarak da bilinen ve vücudumuzdaki hormonların moleküler olarak birebir aynısı olan maddelerin, sentetik hormonlar ile aynı negatif etkileri taşımadığını görüyoruz.
Hormon ilaçlarının içeriğinde genellikle östrojen ve progestin –progesterondan ziyade östrojen gibi davranan sentetik progesteron- bulunur. Kadın hastalara genellikle bu sentetik hormon ilaçları adet döngüleri veya menopoz için reçete edilir.
Kadınlarda hormon kaynaklı problemlerin temel sebebi östrojen veya progesteron yetmezliğinden ziyade östrojenin kendisine kıyasla daha az olan progesterona baskın gelmesidir. Bu nedenle sadece östrojenin verildiği ve progesteronun verilmediği bir hormon takviye tedavisi uygulanmamalıdır. Çünkü östrojen fazlalığı DNA hasarı ve kanser (endometriyal, meme kanseri vb.) riskini arttırır. Östrojenin artmasına katkıda bulunan diğer faktörler obezite, stres, kötü beslenme ve egzersiz yapmama olarak sıralanabilir.
İlginçtir ki progesteron östrojenin karşıtı rolündedir. Mesela, östrojen meme kistlerine neden olurken progesteron sizi meme kistlerine karşı korur. Östrojen tuz ve su ödemini arttırırken progesteron doğal bir diüretiktir.
İşte progesteron hakkında sık sorulan sorular ve cevapları:
1. Biyo-eşdeğer progesteron takviyesi güvenli midir? Evet. Şu ana dek tıbbi ve bilimsel literatürde biyoeşdeğer progesteronun hiçbir yan etkisine rastlanmadı. Östrojenin yüksek dozlarının adrenal korteksin belli bölümlerine zarar verdiği fark edildi ancak progesteronun yüksek dozda bile kullanıldığında adrenallere zarar vermeden anti-stress etki gösterdiği görüldü.
2. Hamileysem progesteron almam zararlı olur mu?? JAMA’da yayınlanan bir çalışma progesteronun hamilelikte fetüsün reddedilmesini önlemede kritik rol oynadığını gösterdi. Ayrıca hamilelik öncesinde ve sırasında doğum kusurlarını azaltmak amacıyla da kullanılabiliyor.
3. Progesteron insomniaya (uykusuzluğa) iyi gelir mi? Evet. En çok beyin dokusunda konsantre olan progesteron beyinde GABA üretimini arttırarak uykuyu olumlu etkiler.
4. Progesteronun günlük dozajı ne olmalıdır? Hamile olmayan kadınlar için progesteronun fizyolojik dozu günde 10-50 mg ve menopoz sonrası kadınlar için ise 10 mg’dır. Progesteronun prekürsorü Pregnenolonun kadınlar için günlük 30-150 mg, erkekler için ise günde 5-10 mg alınması uygundur.